به دلیل اهمیت حیاتی رودخانه هیرمند برای منطقه و تاریخ کهن این سرزمین ، در طی ادوار مختلف نامهای گوناگون بر این رودخانه اطلاق شده است .بی شک نخستین نامها ، ماخوذ از فرهنگ ایران باستان و کتاب مذهبی آن دوران یعنی اوستاست.در آن کتاب از این رودخانه به نام haetom mant ( هئتو + منت ) یاد شده است که جزء اول آن به معنی بند آب و بخش دوم به معنای صاحب و برخوردار است.
در منابع جغرافیایی یونانی و رومی از این رودخانه به نام « ایری مانتوس » و با « انی مندروس » یاد شده است که در ارتباط با وجه تسمیه این نام ، دلیل مشخصی بیان نشده است . در منابع اسلامی از آن به نام « هند مند » و « هیرمند » یاد شده است ولی از قرن ششم و هفتم هجری « هیرمند » جانشین «هند مند » شده است .گرچه برای سهولت تلفظ حروف « ی » و « ر » به « ل » تبدیل شده و آنرا گاهی هلمند نیز تلفظ کرده اند .
هیرمند با حوضه آبریزی به وسعت 350 هزار کیلومتر مربع ، بزرگترین رود فلات ایران و افغانستان است . این رود با طول قریب 1100 کیلومتر ، طولانی ترین رود در جنوب آسیا بین سند و دجله و فرات محسوب می شود و از ارتفاعات 3800 متری کوههای پغمان در 60 کیلومتری غرب کابل سرچشمه می گیرد . این رود از جنوب کوه بابا در منطقه « هزاره جات » و می گذرد . به جنوب غربی پیچیده و با سرعت فراوان و با شیب تند به « گیزاو » می رسد . در اینجا بار دیگر به غرب می پیچد ، ولایت « اروزگان » راپشت سر گذاشته پس از قلعه عبد الرحمن به پشت بند « کجکی »در ولایت « هلمند » می رسد در جایی به نام « موسی قلعه » میان سد کجکی و شهر « گرشک » رودی را به همین نام دریافت می کند . پس از گذشتن از گرشک به پشت سد « بغرا » می رسد . این سد اگرچه قدیمی است اما به تازگی بازسازی شده است . در اینجا زمینهای ساحلی راست خود را در« نادعلی » آبیاری می کند و در « لشکری بازار » نزدیک خرابه های قلعه « بست »به بزرگترین شاخه خود ، « ارغنداب » می پیوندد . بیشتر آب آن به مصرف آبیاری می رسد همچنین در چند کیلومتری قندهار به آب « ترنک » و « ارغنستان » پیوسته و روانه غرب می شود . رود هیرمند پس از شهر بست جریانش آرامتر می شود و به میان دو بخش پهناوردر جنوب غربی افغانستان به نام « مارگو » و « ریگستان » می رسد . رودخانه در مرز میان گرمسیر و ریگستان برای دور زدن دشت بلند مارگو ، پیچ بزرگی « مآندر » را به شکل یک نیمدایره آغاز می کند . از اینجا تا دریاچه هامون ، در دو سوی رود ، سازندهای آلپی دیده می شود .
آب هیرمند در بالا دست رود بسیار زیاد است و پیش از رسیدن به ایران به علت آبگیری بسیار زیاد افغانها ، از آب آن به شدت کاسته می شود . اندکی دورتر از چاربرجک ، در جنوب دشت جهنم ة رودخانه با یک چرخش در بند کمال خان راه شمال را درپیش گرفته و در « جاریکه » وارد ایران می شود .
رودخانه هیرمند معمولا دو نوع طغیان دارد . یکی طولانی که از آذرماه شروع و در اسفند و فروردین به حداکثر می رسد و موجب طغیانهای شدید می گردد و طغیان دیگر موقتی است که به فاصله چند روزی پس از آمدن باران در فصول بارانی مشاهده شده ، سپس فروکش می کند . رود هیرمند در جنوب شرقی سیستان در مرز ایران و افغانستان به دو رودخانه پریان مشترک و رود سیستان تقسیم می گردد .
هیرمند
استان شناسی سیستان و بلوچستان (مباحثی پیرامون جغرافیا ،اقتصادو...)
بازگشت به “آشنایی با استان سیستان و بلوچستان”
پرش به
- خانه ی فرهنگ و هنر سیستان و بلوچستان
- ↲ خانه ی فرهنگ و هنر سیستان و بلوچستان
- ↲ انجمن ادبی پیام سیستانی شاعر، نویسنده و روزنامه نگار
- ↲ انجمن ادبی مهرداد مهربان فیلم ساز، نویسنده، مترجم، خواننده و اهنگ ساز
- ↲ انجمن ادبی غلامرضا عمرانی شاعر، نویسنده و پژوهش گر
- ↲ انجمن ادبی ابراهیم سرحدی شاعر و پژوهش گر
- ↲ انجمن ادبی محمودرضا آرمین شاعروپژوهش گرومسئول انجمن فرخی سیستانی
- ↲ انجمن ادبی دکترعبدالحسین فرزاد شاعر، مترجم و داستان نویس
- ↲ انجمن سیروس خمک ، عکاس
- ↲ انجمن ادبی امين الله سرابندی داستان نویس ، شاعر و پژوهش گر
- ↲ انجمن ادبی ابراهیم شیخ ویسی شاعر و نویسنده
- ↲ انجمن ادبی جواد شهنازی شاعر و پژوهش گر
- ↲ انجمن ادبی دکترمسعود میری شاعر، نویسنده وپژوهش گر
- ↲ انجمن ادبی غلام پیری شاعر
- ↲ انجمن ادبی محمدامین دهواری شاعر
- ↲ انجمن ادبی فاطمه سیستانی شاعر
- ↲ انجمن لیکو: منصور مومنی
- ↲ انجمن ادبی بهزاد محمدی
- ↲ انجمن ادبی راضيه حسينی طباطبايی شاعر
- ↲ انجمن ادبی ماشاالله خلیلی شاعر
- ↲ انجمن ادبی معصومه آتش فرازشاعر، گوینده و روزنامه نگار
- ↲ انجمن محمد شاهی پودینه ، عکاس
- ↲ انجمن ادبی سعید حاج حسینی شاعر
- ↲ انجمن ادبی داوود صیاد شاعر و خوشنویس
- ↲ انجمن ادبی حامد صوفی پژوهش گر و شاعر
- ↲ انجمن ادبی سارا سالاری نقاش، طراح لباس سیستانی، شاعر و پژوهشگر
- ↲ انجمن ادبی عبدالسلام بزرگ زاده شاعر و پژوهش گر
- ↲ انجمن ادبی عبدالرحمن حواشی شاعر
- ↲ انجمن ادبی پریا جهان تیغ شاعر،نویسنده، نمایشنامه نویس، دوبلور و مجری هنری
- ↲ انجمن ادبی ناصر نخزری داستان نویس
- ↲ انجمن ادبی غزاله حسین زاد بزی
- ↲ انجمن ادبی علی شهریاری شاعر
- ↲ انجمن ادبی عبدالحمید خدایاری شاعر، نویسنده و پژوهشگر
- ↲ انجمن پرند سرحدی نقاش و گوینده
- ↲ انجمن عادل آبیلی ، خواننده
- ↲ انجمن محسن پیری ، خواننده
- ↲ انجمن احسان سلیمانی مقدم ، خواننده
- ↲ انجمن حمیدرضا آیتی (آهنگری) محقق، آهنگساز، شاعر و نوازنده ی سنتور
- استان سیستان وبلوچستان - سرزمین دریا و کویر
- ↲ آشنایی با استان سیستان و بلوچستان
- ↲ اخبار استان سیستان و بلوچستان
- ↲ سفرنامه های سیستان و بلوچستان
- ↲ جاذبه های توریستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان
- ↲ محیط زیست استان سیستان و بلوچستان
- ↲ بانوان استان سیستان و بلوچستان
- ↲ صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان
- اندیشه سرای سرزمین دریا و کویر
- ↲ اتاق فکر
- ↲ ایده سرای دانشجویان
- ↲ مباحث ویژه
- سیستان - سرزمین تاریخ ، فرهنگ و تمدن
- ↲ شهر سوخته سیستان
- ↲ ادبیات و فرهنگ سیستان
- ↲ نسب شناسی اقوام سیستانی
- بلوچستان - سرزمین دیرینه ها و فرهنگ بکر و زرین
- ↲ ادبیات و فرهنگ بلوچستان و بلوچ
- ↲ تاریخچه و پیشینه ی باستانی بلوچستان
- ↲ نسب شناسی اقوام بلوچ
- آوا و نمای سیستان وبلوچستان - MultiMedia
- ↲ آوا و نمای سیستان
- ↲ عکس سیستان
- ↲ موسیقی سیستان
- ↲ فیلم سیستان
- ↲ آوا و نمای بلوچستان
- ↲ عکس بلوچستان
- ↲ موسیقی بلوچستان
- ↲ فیلم بلوچستان
- کتابخانه ی سرزمین دریا و کویر
- ↲ کتابخانه ی تخصصی سیستان و بلوچستان
- ↲ معرفی کتاب های خواندنی
- تفریح و سرگرمی در سرزمین دریا و کویر
- ↲ تفریح و سرگرمی در سرزمین دریا و کویر
- موبایل ، کامپیوتر، نرم افزار و سخت افزار
- ↲ انجمن تخصصی موبایل
- راهنمای استفاده از تالار
- ↲ راهنمای استفاده از امکانات تالار