سیستان کجاست؟

[sanchooli]

سرزمین باشکوه ، ولایی و شگفت انگیز سیستان که در جنوب خاوری ایران واقع شده با وجود درود بزرگ هیرمند و دریاچه زیبای هامون ، به عنوان بزرگترین دریاچه آب شیرین فلات ایران ، جلگه حاصلخیز و بزرگی را تشکیل داده که می توان سالیانه سه نوع محصول از آن برداشت نمود ، به گونه ای که این سرزمین را انبار غله آسیا لقب داده اند.
شکوفایی اقتصادی سیستان در هنگام فتح توسط اعراب به اندازه ای بود که فقط مالیات شهر زرنج یک میلیون سکه طلا در سال بود . هم چنین در کتب تاریخی آمده است ، که زمین سیستان به لحاظ حاصلخیزی سرآمد زمینهای جهان است به نحوی که از یک تخم 500 الی 1000 تخم برداشت می شود .بسیاری از پژوهشگران و مورخان ،تاثیر تمدن کهن سیستان و حوزه هیرمند را بر ایران ، جهان اسلام و حتی تمدن بشری ژرف دانسته اند .
وجود آثار مکتوب به جا مانده از دانشمندان ، فیلسوفان ، متکلمان و شاعران شهیر به ویژه پس از اسلام در این زادو بوم گواهی روشن براین مدعاست. پژوهشگران ، مردم سیستان راشاخه ای از سکاهای آریایی می دانند که هزاران سال پیش در هنگام ورود اقوام آریایی به ایران ، در این منطقه سکنی گزیدند . سکاهای آریایی مردمی نیرومند و دلاور بودند که این سرزمین به نام ایشان (( سکستان )) و در گذر زمان به سیستان تغییر نام داده است .
سیستان زادگاه بزرگانی چون رستم ، یگانه پهلوان ایران باستان ، یعقوب لیث صفاری نخستین شهریار ایران پس از اسلام ، فرخی سیستانی شاعر شهیر ایران ، ابوسعید سجزی ریاضی دان و منجم مشهور سده ی چهارم ، ابو سلیمان سجستانی فیلسوف سده ی چهارم که نقش بسیار زیادی در انتقال و انتشار میراث فرهنگی عهد باستان در حوزه فرهنگ اسلامی و ایرانی داشت ،محمد بن وصیف سجستانی نویسنده ی قدیمی ترین کتاب نثر فارسی دری ( کشف المحجوب ) حریز بن عبدالله سجزی اولین فقیه شیعی ، خلف بن احمد صفاری نخستین کسی که به دستور او در قبال یک صد هزار سکه قرآن خطی نوشته و طراحی شد ( هم اینک آن قرآن زینت بخش موزه پاریس است ) و هزاران عالم ، اندیشمند ، شاعر و فیلسوف دیگر می باشد که همگی از سرآمدان روزگار خود بودند و ذکر نام آنان کتابی بزرگ خواهد شد . هم چنین ساخت نخستین رصدخانه ها و پیشینه ی دانش کیهان شناسی ایرانیان به سیستان بازگشته و نخستین مساجد و مدارس علمیه و مراکز بحث و گفتگو نیز در این آب و خاک دایر بوده است .
در دورانی که تمامی مردمان ایران به زبان عربی سخن گفته و فرهنگ ایرانی در حال نابودی بود ، ظهور نهضت یعقوب لیث صفاری از سیستان منجر به ترویج زبان فارسی و خلق شاهکارهای ادبی حافظ ، سعدی ، مولوی ، فردوسی و ... گردید .
براساس برخی آثار مشکوفه باستانی ، این سرزمین از گذشته های دور دارای تمدن و فرهنی بسیار شکوفا بوده و بر اثر موقعیت خاص اقلیمی ، سیاسی و فرهنگی ، مرکز ارتباطات تمدن های بزرگ ماوراء النهرین ، بین النهرین ، هندوچین به شمار می رفته است . شهر سوخته و تمدن هوشمند و خلاق آن با بیش از پنج هزار سال قدمت به عنوان بزرگترین استقرار شهر نشینی در نیمه شرق فلات ایران نمونه ای منحصر به فرد و حکایتگر واقعی علم ة صنعت و فرهنگ گذشته های دور سیستان است ،شهری که با چهار میلیارد ماده فرهنگی ،حفاری آن با تکنولوژی امروزی 450 سال به طول می انجامد . همچنین کوه خواجه که بازمانده از دوران اشکانی و ساسانی است دربردارنده عناصر مهمی ازتاریخ معماری ، هنر و باورهای مذهبی این سامان است . شهر دهانه غلامان ة یادمان دوران هخامنشی ، تنها شهر شناخته شده به معنی متعارف امروزی است که الگوهای معماری ـ مذهبی آن بیانگر رشد و شکوفایی نخستین اندیشه های منظم و تدوین یافته مذهبی است . به همین دلایل ریچارد فرای باستان شناس و مورخ مشهور ، سیستان را به بهشت باستان شناسی لقب داده و هنری ساروج لندور باستان شناس و جهانگرد انگلیسی پس از دیدن برخی آثار باستانی سیستان آنها را لندن شرق نامیده است .
قیام 19 بهمن 1330 مردم سیستان که افتخار بزرگ و برگ زرینی در تاریخ ایران و سیستان به شمار می آید ، حماسه ای جاودانه و نمادی روشن از ظلم ستیزی و عدالت خواهی این مردم است . با این افتخارات و صدها مورد دیگر از جاذبه های توریستی ، طبیعی ، فرهنگی و ... در سیستان ، این سرزمین به نمایشگاهی منحصر به فرد و کم نظیر تبدیل شده است.